Kwaśna, pełna mocy i naturalnego zdrowia – żurawina to niepozorny owoc o niezwykłych właściwościach. Od wieków ceniona za działanie lecznicze, dziś znów wraca do łask jako sprzymierzeniec odporności, serca i urody. Bogata w antyoksydanty, błonnik i witaminę C, wspiera organizm na wielu poziomach, a przy tym doskonale sprawdza się w kuchni. Odkryj, dlaczego warto sięgać po żurawinę każdego dnia!
Kwaśna i cierpka w smaku, należy do owoców z najniższą zawartością cukru. To czyni ją owocem o szerokim zastosowaniu zarówno w kulinariach jak i dietetyce. Żurawina to blisko 90% wody i niewielka ilość białka oraz tłuszczu, za to bogactwo rozpuszczalnego błonnika, antyoksydantów i witaminy C.
Lecznicza moc żurawiny nie jest nowością – jej właściwości wykorzystywano już w XVII wieku. Indianie z Nowej Anglii stosowali żurawinę nie tylko w diecie, ale też do leczenia ran, zakażeń oraz problemów z układem moczowym i trawiennym. W XVIII wieku odkryto, że pomaga zapobiegać szkorbutowi, co uczyniło ją popularną wśród marynarzy. Współczesne badania potwierdzają jej szerokie działanie – od wsparcia pęcherza, przez walkę z infekcjami, aż po profilaktykę chorób cywilizacyjnych.
Ze względu na kwaśny smak świeżych owoców zdecydowanie popularniejsza jest wersja suszona, która przez to że dosładzana ma wyższą kaloryczność i nieco inny wpływ na zdrowie. Jednak przetwory ze świeżych owoców, możemy dostać w niemal każdym sklepie i warto zwracać na nie uwagę.
1. Na problemy z układem moczowym.
Żurawina jest chyba najbardziej znana ze swoich właściwości zwalczających zakażenie układu moczowego, czyli jedno z najczęstszych schorzeń dotykających przede wszystkim kobiety. Nawet 25% kobiet doświadcza tej infekcji przynajmniej raz w życiu. Szczególnie narażone są kobiety ciężarne i po menopauzie oraz osoby z cukrzycą i po zabiegach urologicznych, np. z cewnikiem. U osób starszych i osłabionych, zakażenie układu moczowego może mieć poważniejszy, skomplikowany przebieg, a u kobiet ciąży prowadzić nawet do przedwczesnego porodu.
Za infekcję odpowiadają najczęściej bakterie Escherichia coli (85% zachorowań), które łatwo przyczepiają się do ścianek pęcherza, prowadząc do bolesnych dolegliwości. Typowe objawy zakażenia układu moczowego, to: częstsze i bolesne oddawanie moczu, uczucie parcia, mętność moczu oraz ból w dolnej części pleców.
Badania nad działaniem żurawiny w kontekście zakażenia układu moczowego trwają od początku XX wieku – i nie bez powodu. Zawarte w niej proantocyjanidyny typu A utrudniają bakteriom, głównie Escherichia coli, przyleganie do ścian nabłonka – dzięki czemu nie mogą się namnażać i łatwiej są wypłukiwane z organizmu, bo warto wiedzieć, że żurawina nie zabija bakterii, a jedynie utrudnia im kolonizację w drogach moczowych.
W badaniach wykazano, że regularne spożycie żurawiny może też zmniejszyć częstość nawrotów zakażeń układu moczowego – to informacja szczególnie istotna dla kobiet z nawracającym infekcjami. Dlatego po przetwory z żurawiny warto sięgać cały czas, a nie tylko w przypadku już rozwiniętej infekcji.
2. Działanie przeciwbakteryjne i przeciwzapalne.
Związki aktywne obecne w żurawinie, pomagają chronić układ moczowy przed bakteriami, działają na bardzo podobnej zasadzie także w jamie ustnej. Tworzą one na powierzchni zębów niewidzialną, ochronną warstwę – coś jak powłoka teflonowa na patelni – która utrudnia bakteriom przyleganie do szkliwa. Dzięki temu bakterie odpowiedzialne za rozwój próchnicy, stanów zapalnych dziąseł czy chorób przyzębia mają znacznie trudniejsze zadanie.
Badania z 2017 roku wskazują, że związki bioaktywne zawarte w ekstrakcie z żurawiny – takie jak proantocyjanidyny typu A, pochodne kwercetyny, antocyjaniny oraz prawdopodobne ksyloglukany – mogą zmniejszać przywieranie bakterii nawet o 85%, co ogranicza tworzenie płytki nazębnej i kamienia. Ten sam mechanizm pomaga chronić szkliwo przed osadami z kawy, herbaty czy czerwonego wina. Oprócz działania ochronnego, żurawina dostarcza również duże ilości witaminy C oraz silnie działające polifenole, które wspierają zdrowie dziąseł i wykazują działanie przeciwzapalne.
A problem jest naprawdę poważny – choroby przyzębia to nie tylko kwestia estetyki czy bólu. Nieleczone, mogą prowadzić do utraty zębów i wpływać negatywnie na cały organizm – zwiększając m.in. ryzyko chorób serca, cukrzycy czy stanów zapalnych. A skala problemu w Polsce jest ogromna – szacuje się, że aż 99% Polaków ma mniejsze lub większe problemy ze zdrowiem jamy ustnej. Tym bardziej warto sięgać po naturalne wsparcie, takie jak niedosładzane przetwory z żurawiny, które mogą pomóc w codziennej profilaktyce.
3. Wsparcie dla serca i profilaktyka cukrzycy t. 2.
Choroby układu sercowo-naczyniowego, to jedna z głównych przyczyn zgonów na świecie, a także poważne źródło niepełnosprawności. Osoby dotknięte tymi schorzeniami często borykają się z zaburzeniami gospodarki lipidowej, obniżoną wrażliwością na insulinę oraz nasilonym stresem oksydacyjnym. To sprawia, że dieta wspierająca metabolizm tłuszczów i glukozy powinna być nieodłącznym elementem zarówno profilaktyki, jak i leczenia.
Badania potwierdzają, że polifenole zawarte w żurawinie mogą korzystnie wpływać na metabolizm lipidów i cukrów. Ekstrakty z żurawiny hamują odkładanie tłuszczu, wspierają jego rozkład i chronią wątrobę oraz tkankę tłuszczową przed uszkodzeniem oksydacyjnym. Regularne spożywanie żurawiny poprawia profil lipidowy oraz zmniejsza insulinooporność (HOMA-IR) oraz wpływa na obniżenie poziomu insuliny na czczo.
W badaniach stosowano najczęściej: 240–500 ml niesłodzonego soku żurawinowego dziennie lub 500–1500 mg dziennie ekstraktu w formie kapsułek, proszku czy tabletek (standaryzowanego na zawartość proantocyjanidyn).
Choć żurawina nie wpływa bezpośrednio na poziomy cholesterolu całkowitego, LDL, trójglicerydów czy glukozy we krwi, to reguluje proporcje lipidów oraz poprawia wrażliwość tkanek na insulinę. A już to wystarczy, aby uczynić ją naturalnym wsparciem dla serca.
4. Na problemy z żołądkiem.
Jedną z głównych przyczyn wrzodów żołądka i dwunastnicy jest zakażenie bakterią Helicobacter pylori. Co ciekawe, żurawina może działać również w tym obszarze – na podobnej zasadzie, jak w przypadku układu moczowego czy jamy ustnej. Proantocyjanidyny typu A (PACs) hamują przyleganie H. pylori do błony śluzowej żołądka, co utrudnia jej namnażanie i kolonizację. Badania pokazują, że regularne spożywanie soku żurawinowego w trakcie antybiotykoterapii H. pylorii może zwiększać jej skuteczność przyspieszając eradykację i ograniczać nawroty infekcji.
5. W kosmetologii
Żurawina to nie tylko owoc o zastosowaniu kulinarnym i prozdrowotnym, ale również cenny składnik w pielęgnacji skóry. Dzięki wysokiej zawartości polifenoli, witaminy C, antocyjanin i naturalnych kwasów owocowych (AHA), działa silnie antyoksydacyjnie, chroniąc komórki skóry przed stresem oksydacyjnym i przedwczesnym starzeniem zarówno od wewnątrz, jak i jako składnik kosmetyków.
Olej z pestek żurawiny, choć rzadko spotykany, zawiera doskonałe proporcje kwasów omega-3, -6 i -9, co czyni go wyjątkowo dobrze tolerowanym przez skórę – również wrażliwą, suchą i skłonną do podrażnień. Wspiera regenerację, poprawia elastyczność i nawilżenie, a także wzmacnia barierę hydrolipidową skóry.
Dzięki obecności enzymów, fitosteroli i witamin, żurawina może wspierać także walkę z trądzikiem, przebarwieniami oraz łojotokiem. Działa delikatnie złuszczająco, rozświetlająco i wspomaga procesy odnowy naskórka.
W kosmetykach spotkamy ją m.in. w formie: ekstraktów wodnych i glicerynowych, oleju z pestek, pudru z liofilizowanych owoców, a także jako składnik masek, kremów, balsamów czy peelingów.
Jak widać, żurawina to prosty i łatwo dostępny składnik o wielokierunkowym działaniu prozdrowotnym. Działa przeciwbakteryjnie, przeciwzapalnie i antyoksydacyjnie, wspierając nie tylko układ moczowy, ale też serce, żołądek, dziąsła i skórę. A do tego ma niepowtarzalny smak, który pasuje i do słodkich i wytrawnych dań.
Włączenie jej do codziennej diety to prosty krok, który może przynieść realne korzyści zdrowotne i podkręcić nasze codzienne posiłki.
Sok żurawinowy świetnie sprawdzi się jako baza do kisielu czy galaretki, albo pity solo jako wzmocnienie jesiennej odporności.
Sok żurawinowy świetnie sprawdzi się jako baza do kisielu czy galaretki, albo pity solo jako wzmocnienie jesiennej odporności.
Świeże owoce to doskonały składnik frużeliny do tortów lub konfitur, które idealnie komponują się z serami czy pasztetami. Miseczka żurawinowego chutney świetnie uzupełni deskę serów czy mięs na świątecznym stole.
Suszoną żurawinę warto dorzucić do owsianki, jogurtu, muffinek lub ciast – wystarczy garść dziennie, by dostarczyć porcję cennych polifenoli i witamin. Kupując suszoną żurawinę zwróć uwagę, aby była niedosładzana lub z niewielki dodatkiem np. miodu.
Suszoną żurawinę warto dorzucić do owsianki, jogurtu, muffinek lub ciast – wystarczy garść dziennie, by dostarczyć porcję cennych polifenoli i witamin. Kupując suszoną żurawinę zwróć uwagę, aby była niedosładzana lub z niewielki dodatkiem np. miodu.
Żurawina na stole, to ten moment, w którym dobiega końca jagodowa sztafeta zdrowia. Sezon na owoce jagodowe się kończy, ale to nie koniec działań i wykorzystywania jagodowych w kuchni. Dzięki mrożeniu i konserwowaniu owoców możemy z nich korzystać przez cały rok. Zwróć uwagę na żurawinę w sklepie i nie traktuj jej wyłącznie jako „leku na problemy z pęcherzem”. Niech żurawina zostanie z Tobą na dłużej – w kuchni, w kosmetyczce i w codziennych nawykach.
#JagodoweCodziennie #CzasNaMrożenie
Źródło: Krajowy Związek Grup Producentów Owoców i Warzyw
#Fundusze Promocji
Opracowanie sfinansowano ze środków Funduszu Promocji Owoców i Warzyw w ramach realizacji przez KZGPOiW kampanii „Czas na polskie superowoce! VII edycja".
Projekt jest realizowany pod honorowym patronatem Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi.
Kontakt:
