Dr Katarzyna Król-Dyrek, Niwa - Hodowla Roślin Jagodowych

Agrest – ważny surowiec przetwórczy i leczniczy

30 czerwca 2020

Agrest jest jednym z gatunków wśród owoców jagodowych o bogatych właściwościach przeciwutleniających dzięki czemu może być ważnym surowcem zarówno dla przemysłu farmaceutycznego, jak i spożywczego. Wśród odmian wyróżniamy te o skórce zielonej, żółto-białej, różowej, czerwonej lub ciemnofioletowej oraz smaku – od cierpkiego do słodkiego. Warto podkreślić, że im ciemniejsze zabarwienie owoców tym więcej antyoksydantów posiadają owoce i są bardziej skuteczne w profilaktyce wielu chorób. Agrest nadaje się do produkcji dżemów, kompotów, soków i win. Do przetwórstwa powinien być zbierany we wczesnym stadium dojrzałości konsumpcyjnej. Na surowo zwykle spożywa się owoce dojrzałe i słodkie.

Bogactwo fenoli, antyutleniaczy sprzyja hamowaniu procesu degeneracji komórek związanej ze starzeniem. W rumuńskich badaniach wykazano, że ekstrakt wodny z agrestu miał najwyższą aktywność przeciwutleniającą (41,84 μmol AAE / g) w teście DPPH w porównaniu z porzeczką czerwoną i czarną ⁽¹⁾. W innych eksperymentach wykazano wysoką zawartość kwasu elagowego i jabłkowego w owocach agrestu, w porównaniu z porzeczką czarną, czerwoną, maliną i jeżyną ⁽²⁾.

Głównymi związkami fenolowymi owoców agrestu o zielonej barwie skórki są pochodne kwercetyny (podobnie jak dla czarnej porzeczki), a w agreście czerwonym kwas chlorogenowy (także w czerwonych porzeczkach), dlatego jest to dobre źródło dietetyczne z potencjalnymi funkcjami przeciwcukrzycowymi i zapobiegające nadciśnieniu oraz jako uzupełnienie diety we wczesnych stadiach cukrzycy typu 2 ⁽³⁾.

Owoce agrestu są niskokaloryczne (66 kcal/100g), mają niską zawartość tłuszczu, wyróżniają się wysoką zawartością błonnika pokarmowego. Błonnik wpływa korzystnie na układ trawienny, stanowi „wypełniacz”, dzięki czemu pomocny jest w odchudzaniu. Wspomaga perystaltykę jelit i pomaga w ich oczyszczaniu. Ponadto błonnik pokarmowy łącznie z kwasem chlorogenowym z owoców agrestu może pomóc kontrolować poziom cukru we krwi poprzez spowolnienie wchłaniania węglowodanów i obniżenie poziomu cukru we krwi po posiłkach skrobiowych.⁽³⁾ Pektyny jako składnik błonnika pokarmowego wykazują działanie żelujące, dlatego agrest jest świetnym surowcem na dżemy.

Owoce agrestu są również bogate w pierwiastki i witaminy, które są ważne dla prawidłowego funkcjonowania całego organizmu: miedź (ważna dla układu krwionośnego, odpornościowego i mózgu), mangan (wspomaga metabolizm, tworzenie kości, rozmnażanie i układ immunologiczny), potas (niezbędny do prawidłowego funkcjonowania serca) oraz witamina C (silny przeciwutleniacz, ważny w profilaktyce chorób nowotworowych, poprawia funkcjonowanie układu nerwowego, odpornościowego i skóry), B5 (niezbędna do tworzenia kwasów tłuszczowych) i B6 (potrzebna do wytwarzania energii w komórkach).

Agrest jest bogaty w kwas cytrynowy, który znacząco ogranicza gromadzenie się żelaza w komórkach, w tym w mózgu, dzięki czemu, łącznie z fenolami i innymi antyutleniaczami, zmniejsza ryzyko rozwoju chorób takich jak choroba Alzheimera i udar mózgu ⁽⁴⁾.

Naukowcy dowodzą, że ekstrakty z owoców i liści agrestu mają działanie przeciwwirusowe. W tureckich badaniach in vitro wykazano działanie przeciwwirusowe metanolowych i wodnych ekstraktów z liści i owoców agrestu przeciwko wirusowi opryszczki zwykłej typu 1 (HSV-1) ⁽⁵⁾. W innych badaniach in vitro wykazano, że metanolowe i wodne wyciągi przygotowane z liści i owoców agrestu wykazywały silną aktywność przeciwko ludzkiemu wirusowi syncytialnemu układu oddechowego (RSV) ⁽⁶⁾.

W litewskich pracach na gatunkach rodzaju Ribes (porzeczka czarna, czerwona, złota i agrest o czerwonych owocach ‘Lūšiai’ i o owocach czarnych ‘Čiornyj negus’) udowodniono, że wszystkie ekstrakty z jagód hamowały wzrost bakterii warunkowo patogenne. Ekstrakty z porzeczki złotej (R. aureum Au Gs-5) i agrestu (R. uva-crispa „Lūšiai”) miały największy efekt hamujący wzrost drożdży i większości badanych bakterii ⁽⁷⁾.

Warunkiem wymienionych powyżej leczniczych właściwości agrestu jest regularne spożywanie tych owoców oraz jego przetworów. Bioróżnorodność (jedzenie kolorowych, różnorodnych owoców jagodowych) w diecie może uchronić nas od wielu chorób, opóźnić proces starzenia, a także dostarczyć przyjemności smakowych.

Źródło: Krajowy Związek Grup Producentów Owoców i Warzyw

Opracowanie sfinansowano ze środków Funduszu Promocji Owoców i Warzyw w ramach realizacji przez Krajowy Związek Grup Producentów Owoców i Warzyw kampanii „Czas na polskie superowoce!”.

Projekt jest realizowany pod honorowym patronatem Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi.

Więcej zdjęć owoców do swobodnego wykorzystania w zakładce PressKit / owoce i plantatorzy agrestu

Kontakt:

Maciej Dolata

Partner Zarządzający INSPIRE smarter branding

+48 501 865 755

Witold Boguta

Prezes Zarządu Krajowy Związek Grup Producentów Owoców i Warzyw, w CORE TEAM lider zespołu ds. Zespół ds. komunikacji roli warzyw i owoców w żywieniu człowieka

+48 504 096 015

___

Bibliografia:

1. Eszter Laczkó-Zöld i in. 2018. EXTRACTABILITY OF POLYPHENOLS FROM BLACK CU RRANT, RED CURRANT AND GOOSEBERRY AND THEIR ANTIOXIDANT ACTIVITY. Acta Biologica Hungarica 69(2), pp. 156–169 (2018)

2. V. Okatan. 2020. Antioxidant properties and phenolic profile of the most widelyappreciated cultivated berry species: A comparative study . Folia Hort. 32(1) (2020): 1-7

3. MARCIA DA SILVA PINTO i in. 2010. EVALUATION OF RED CURRANTS (RIBES RUBRUM L.), BLACK CURRANTS (RIBES NIGRUM L.), RED AND GREEN GOOSEBERRIES (RIBES UVA-CRISPA) FOR POTENTIAL MANAGEMENT OF TYPE 2 DIABETES AND HYPERTENSION USING IN VITRO MODELS. Journal of Food Biochemistry 34(3):639 - 660)

4. J. Bylinowska. 2020. Agrest – zapomniany skarb polskich sadów. https://dietetycy.org.pl/agrest-zapomniany-skarb-polskich-sadow/

5. R. Duman i in. 2019. CYTOTOXIC AND ANTIVIRAL ACTIVITY OF RIBES UVA CRISPA LINN. AND RIBES MULTIFLORUM KIT. EX ROMER AND SCHULTES EXTRACTS. INTERNATIONAL JOURNAL OF PHARMACEUTICAL SCIENCES AND RESEARCH

6. Hasan Huseyin Dogan i in. 2020. Antiviral activity of Ribes uva-crispa L. extracts in vitro. Article in Pakistan Journal of Pharmaceutical Sciences. May 2020. DOI: 10.36721/PJPS.2020.33.3.REG.1173-1178.1

7. Bendokas i in. 2018. Antimicrobial activity of berries extracts of four Ribes species, their phenolic content and anthocyanin composition. Folia Hort. 30(2), 2018, 249-257