Borówka jest słodka, jest smaczna i ma niewiele kalorii, ale przede wszystkim jest niezwykle odżywcza. To prawdziwy super owoc do zadań specjalnych.
Bogactwo witamin i minerałów, 100 gram borówek zawiera:
Źródło danych: USDA National Nutrient Database for Standard Reference
Najlepsze źródło antyoksydantów - borówka zawiera najwięcej antyoksydantów ze wszystkich owoców i warzyw
Za jedną z podstawowych przyczyn powstawania nowotworów i wielu chorób cywilizacyjnych uważa się wolne rodniki, czyli aktywne formy tlenu, które niszczą błony komórkowe i DNA w organizmie człowieka. Proces ten nazywany jest stresem oksydacyjnym komórek, który odpowiedzialny jest za choroby związane z procesem starzenia, miażdżycę, wiotczenie skóry oraz powstawanie nowotworów.
Antyoksydanty chronią organizm przed działaniem wolnych rodników. Według danych z USDA Human Nutrition Research Center on Aging owoce borówki są najbogatszym źródłem antyoksydantów wśród wszystkich owoców i warzyw. Dlatego pomagają zapobiegać chorobom nowotworowym, chorobom układu krążenia, regenerują mózg i układ nerwowy, a także pozwalają zachować dobry wzrok i młody wygląd skóry. Jednym słowem przeciwutleniacze mają istotny wpływ na powstrzymywanie procesów starzenia.
Borówka zawiera antyoksydacyjne witaminy C i E oraz dużą ilość antocyjanów. ANTOCYJANY to silne antyoksydanty, które mają szczególnie dobroczynne działanie w wielu procesach zachodzących w ludzkim organizmie. Te związki, jak się przekonamy poniżej, to prawdziwe siły specjalne skierowane przez naturę do walki o zdrowie i witalność człowieka. Jest to grupa związków chemicznych z klasy flawonoidów, będących glikozydami. Są naturalnymi barwnikami pochodzenia roślinnego i to właśnie im borówka zawdzięcza swój granatowy kolor, bowiem w zależności od pH soku komórkowego antocyjany mogą przyjmować barwę od czerwonej do fioletowej. Borówka zawiera od 300 do 700 mg tych składników na 100 g produktu. Kolejnym ważnym składnikiem borówki są garbniki. To substancje naturalnie występujące w roślinach, należące do grupy polifenoli. Charakteryzują się zdolnością do trwałego wiązania z białkami, a także do ściągania, czyli garbowania skóry, przez co znajdują szerokie zastosowanie w przemyśle kosmetycznym. Owoce zawierają od 5 do 12% garbników, a ich koncentracja maleje wraz z dojrzewaniem jagód.
Dodatkowo borówki działają uspokajająco i przeciwbólowo, a syropy z borówki leczą kaszel i infekcje układu oddechowego. Mają silne właściwości bakteriobójcze i przeciwwirusowe. Pomagają usuwać toksyny z organizmu i budują naszą odporność.
1. Owoce borówki działają przeciwnowotworowo
Do najkorzystniejszych właściwości prozdrowotnych borówki należy ochrona przed nowotworami. Borówka jest skuteczna w profilaktyce antynowotworowej oraz jako wsparcie w leczeniu raka dzięki dużej zawartości antyoksydantów. Wzmożona ilość wolnych rodników wywołuje stres oksydacyjny nazywany również stresem tlenowym, który uważa się za jedną z bezpośrednich przyczyn powstawania nowotworów. Antyoksydanty hamują namnażanie się wolnych rodników przez co zapobiegają niszczeniu komórek.
Przed wolnymi rodnikami nie ma ucieczki, naturalnie istnieją one w naszych organizmach i pełnią też pożyteczne funkcje. Istotnym jest, aby zachować równowagę ilościową między wolnymi rodnikami i przeciwutleniaczami, które je neutralizują.
Do głównych źródeł powstawania wolnych rodników należą: alkohol, nikotyna, stres i przemęczenie, żywność bogata w konserwanty, promieniowanie słoneczne, zanieczyszczenie środowiska oraz pestycydy obecne w żywności. Nie jesteśmy w tym starciu bezbronni ponieważ z drugiej strony barykady mamy fantastyczne wymiatacze wolnych rodników, takie jak borówka oraz inne produkty słynące z właściwości przeciwutleniających. To od nas zależy, czy poddamy się chorobom, czy ruszymy 1 lipca do sklepów i na stragany po cudowne, smaczne i zdrowe kuleczki prosto z polskich plantacji.
W 2017 roku zespół badawczy ze Szkoły Medycyny Uniwersytetu Missouri opublikował wyniki badań nad wpływem wyciągu z borówek na leczenie raka szyjki macicy. Badanie przeprowadzono w czterech grupach: 1. grupa kontrolna, 2. grupa poddawana wyłącznie radioterapii, 3. grupa poddawana wyłącznie działaniu ekstraktu z borówek i 4. Grupa, w której zastosowano z terapię łączoną, gdzie chorych poddawano zarówno radioterapii jak i podawano ekstrakt z borówek. Napromienianie zmniejszyło ilość komórek rakowych o 20 %, podawanie wyciągu z borówek miało lepszy wynik bo 25 % komórek rakowych uległo zniszczeniu, ale najlepszy efekt uzyskano w grupie z terapią łączoną ponieważ u badanych osób zanotowano 70 % spadek ilości komórek rakowych.
Wyciąg z borówek chroni zdrowe komórki dzięki temu, że zwiększa podatność komórek nowotworowych na działanie radioterapii. W efekcie komórki rakowe odpowiadają na leczenie szybciej, a terapia staje się bardziej precyzyjna. Podatność na promieniowanie zwiększa substancja o nazwie resweratrol.
W przypadku niektórych nowotworów, np. zaawansowanego raka szyjki macicy, napromienianie jest dobrą opcją terapeutyczną. Niestety, zawsze dochodzi do pobocznego uszkodzenia tkanek. Opierając się na wcześniejszych badaniach, analizowaliśmy działanie wyciągu z borówek, by sprawdzić, czy może być wykorzystywany jako promieniouczulacz
wyjaśnia dr Yujiang Fang
W innym badaniu dr Yujiang Fang wykazał podobne działanie resweratolu przy leczeniu raka prostaty. (Źródło: Science Daily).
Zawarte w borówkach fitoestrogeny, czyli hormony roślinne, blokują skutecznie działanie enzymów przyczyniających się do powstawania nowotworów hormonozależnych, do których należą niektóre nowotwory piersi, tarczycy czy wątroby. Podobne antynowotworowe właściwości mają też obecne w borówkach dwa kwasy – foliowy i egalowy. Kwas foliowy wspomaga ochronę organizmu przed rakiem macicy, a w czasie ciąży odpowiada za prawidłowy rozwój płodu w łonie matki. Z kolei kwas egalowy przeciwdziała rozwojowi nowotworów płuc, przełyku oraz krtani.
Dr Janyawata Vuthijumnonka z Massey Uniwersity przeprowadziła badania na zwierzętach, które wykazały, że osobniki którym podawano borówki, miały o 50 procent niższy odsetek guzów sutka. W swoich badaniach dr Vuthijumnonka podała zwierzętom owoce zarówno w postaci płynnej, jak i wytłoczynowej czyli pulpy.
Interesujące jest, że nowotwory stwierdzane u zwierząt, które otrzymały błonnik jagodowy w postaci pulpy były mniejsze i mniej agresywne niż u osobników bez interwencji borówki lub u tych, które otrzymywały sok z jagód.”
stwierdziła dr Vuthijumnonka.
Estrogen, hormon, który odgrywa rolę w powstawaniu raka piersi, był niższy u tych osobników, z grupy spożywającej dietę wytłoczynową. Fakt ten oznacza, że zarówno błonnik, jak i substancje chemiczne zawarte w borówkach odgrywają ważną rolę w zwalczaniu choroby.
Chińscy naukowcy udowodnili, że owoce borówki wysokiej hamują występowanie wirusa zapalenia wątroby typu C, a więc mają działanie ochraniające hepatocyty i zapobiegają rozwojowi marskości wątroby.
2. Zmniejszają ciśnienie krwi i są doskonałą profilaktyką chorób serca
Ciśnienie krwi jest jednym z najważniejszych wskaźników zdrowia. Niestety co czwarta osoba w Polsce ma nadciśnienie. Powszechnie uważa się, że wysokie ciśnienie jest głównie problemem osób starszych. Jednak coraz częściej okazuje się, że to dotyczy również osób młodszych, a nawet dzieci w wieku szkolnym, które kompletnie nie zdają sobie z tego sprawy. Dobra wiadomość dla wszystkich cierpiących na to schorzenie jest taka, że regularne spożywanie owoców borówki jest skutecznym wsparciem w leczeniu nadciśnienia, zarówno osób dorosłych, seniorów oraz dzieci. Przeprowadzone badania wskazują, że wprowadzenie nawet porcji w wielkości filiżanki do codziennej diety może pomóc w redukcji tego problemu. Naturalną zaletą borówki jest jej smak, dlatego w przypadku dzieci włączenie słodkiego, ale zdrowego owocu do listy ulubionych smakołyków nie powinno być problemem, a przynieść może bardzo pozytywne skutki.
Naukowcy z Harvard School of Public Health w Bostonie (USA) oraz z University of East Anglia w Norwich (Wielka Brytania) przeprowadzili badanie w grupie ponad 93 tys. kobiet w wieku 25-42 lata (uczestniczek studium o nazwie Nurses\' Health Study II). Badanie polegało na tym, że w ciągu 18 lat uczestniczki musiały co cztery lata wypełniać ankiety, w których opisywały swoją dietę. W okresie badań w grupie uczestniczek zanotowano 405 zawałów serca. Jak wyliczyli badacze, kobiety, które jadły najwięcej borówek (borówka wysoka) miały o 32 proc. niższe ryzyko zawału serca w porównaniu z kobietami, które spożywały je tylko raz w miesiącu lub rzadziej, nawet jeśli ich dieta była bogata w inne owoce i warzywa.
Wykazaliśmy, że jedzenie większych ilości tych owoców w młodszym wieku może zredukować ryzyko zawału serca w przyszłości
podaje główna autorka pracy dr Aedin Cassidy z University of East Anglia.
Naukowcy wskazują, że borówki zawierają duże ilości związków zaliczanych do flawonoidów, które są również obecne w truskawkach, czerwonych winogronach i czerwonym winie, jeżynach, bakłażanach, a także innych owocach i warzywach, zwłaszcza mających barwę od czerwonej po fioletową. Takie kolory nadają im wspomniane wcześniej antocyjany, czyli podgrupa flawnonoidów, które mają korzystny wpływ na układ krążenia ponieważ przeciwdziałają odkładaniu się płytki miażdżycowej i rozszerzają naczynia krwionośne.
Na Uniwersytecie Stanowym na Florydzie przeprowadzono kolejne badania, które potwierdziły wpływ spożywania borówek na zmniejszenie ciśnienia krwi i sztywności tętnic, które to mają związek z chorobami układu krążenia.
Nasze odkrycia sugerują, że regularne spożywanie borówek może potencjalnie opóźnić postęp prehypertension (jest to amerykańskie określenie medyczne, stosowane, gdy ciśnienie krwi pacjenta jest powyżej normy, ale jeszcze nie na poziomie uznawanym za nadciśnienie tętnicze) do nadciśnienia tętniczego, zmniejszając tym samym ryzyko chorób układu krążenia
mówi Sarah A. Johnson, zastępca dyrektora w Center for Advancing Exercise and Nutrition Research on Aging (CAENRA) i doktor habilitowany w Department of Nutrition, Food and Exercise Sciences na Uniwersytecie Stanowym Floryda.
Jedna filiżanka borówek zadba o twoje ciśnienie
W okresie ośmiu tygodni, 48 kobiet po menopauzie z prehypertension i z nadciśnieniem I stopnia, zostało losowo przydzielonych do dwóch grup: jedna otrzymywała 22 gramów proszku z liofilizowanych jagód - równowartość jednej filiżanki świeżych owoców, a druga 22 gramów proszku placebo. Uczestniczki kontynuowały swoje dotychczasowe diety i aktywność fizyczną. Na początku badania, zespół zmierzył ciśnienie krwi kobiet i sztywność ich tętnic. Pod koniec ośmiu tygodni uczestniczki otrzymujące substytut świeżych jagód miały o 7 mm Hg (5,1 procent) niższe skurczowe ciśnienie krwi, jak również o 5 mmHg (6,3 procent) obniżone rozkurczowe ciśnienie krwi. Dodatkowo kobiety w grupie leczonej borówkami miały średnią redukcję 97 cm/s (6,5 procent) sztywności tętnic. Badacze odkryli również, że poziom tlenku azotu we krwi, który uczestniczy w poszerzaniu naczyń krwionośnych, wzrósł o 68,5 proc.”
Jest to ważne – powiedziała Johnson - ponieważ sztywność tętnic i zwężenie naczyń krwionośnych są czynnikami ryzyka nadciśnienia. Wzrost tlenku azotu pomaga wyjaśnić obniżenie ciśnienia krwi.
3. Redukują zły cholesterol
Fitoestrogeny zawarte w borówkach oprócz działania antynowotworowego wykazują także korzystny wpływ na układ krążenia, poprzez uszczelnianie i poprawę elastyczności naczyń krwionośnych oraz poprawę przepuszczalności naczyń włosowatych. Te hormony roślinne posiadają zdolność ochrony organizmu przed nadciśnieniem i rozwojem miażdżycy zwiększając poziom „dobrego” cholesterolu HDL, a zmniejszając poziom „złego” cholesterolu LDL.
Borówka jest dobrym źródłem błonnika, który ma w naszej diecie bardzo duże znaczenie i pełni wiele funkcji. Musi on być stale dostarczany z pożywieniem, gdyż organizm nie jest w stanie go samodzielnie wytworzyć. Błonnik już na etapie trawienia blokuje wchłanianie cholesterolu, który następnie jest po prostu wydalany na zewnątrz. Oprócz tego wydalone zostają także toksyny oraz inne niepotrzebne produkty przemiany materii.
4. Borówki – pokarm dla mózgu. Pomagają utrzymać pamięć, koncentrację, wspierają układ nerwowy i funkcje mózgu
Zawarte w borówkach antocyjany mają także zbawienny wpływ na pracę mózgu i znacząco spowalniają procesy starzenia, co bezpośrednio przekłada się na jakość życia osób
w podeszłym wieku. Jedzenie owoców borówek przyspiesza regenerację komórek i przyczynia się do tworzenia nowych komórek, nawet u osób starszych. Dodatkowo borówki działają uspokajająco i przeciwbólowo, pomagają na spadki nastroju oraz depresję. Te zalety borówek są dobroczynne dla każdego. W wieku dziecięcym owoce borówki pomogą w prawidłowym rozwoju, dorosłych wesprą w okresach przeciążenia i napięcia, a seniorom dadzą lepszą sprawność umysłową zapobiegając demencji.
w podeszłym wieku. Jedzenie owoców borówek przyspiesza regenerację komórek i przyczynia się do tworzenia nowych komórek, nawet u osób starszych. Dodatkowo borówki działają uspokajająco i przeciwbólowo, pomagają na spadki nastroju oraz depresję. Te zalety borówek są dobroczynne dla każdego. W wieku dziecięcym owoce borówki pomogą w prawidłowym rozwoju, dorosłych wesprą w okresach przeciążenia i napięcia, a seniorom dadzą lepszą sprawność umysłową zapobiegając demencji.
Naukowcy z Uniwersytetu w Exeter, przeprowadzili badanie dotyczące wpływu spożywania soku z borówek na funkcje poznawcze osób starszych, którego wyniki opublikowano w czasopiśmie „Applied Physiology, Nutrition and Metabolism”.
W 12-tygodniowym badaniu wzięło udział 26 osób w wieku 65-77 lat, spośród których 12 otrzymywało codziennie skoncentrowany sok z borówki, odpowiadający spożyciu 230 g owoców. Pozostałe 14 osób z grupy kontrolnej otrzymywało placebo. Badane osoby przez cały były na swojej standardowej diecie. Na etapie wyboru osób do badań wyeliminowano te, które zwyczajowo spożywają więcej niż 5 porcji owoców i warzyw dziennie.
Po trzech miesiącach okazało się, że u osób które piły sok z borówek poprawiła się pamięć i zwiększył się przepływ krwi do mózgu. Ponadto po zakończeniu kuracji sokiem badani radzili sobie lepiej podczas testów, także tych, które sprawdzały ich pamięć roboczą.
Badanie pokazuje, że u osób starszych spożywających borówki mogą opóźnić się procesy starzenia, będą one dłużej aktywne fizycznie oraz mniej narażone na demencję.
Podobne wyniki dały badania przeprowadzane na szczurach i myszach, które karmione były borówkami. U zwierząt następowało spowolnienie procesów starzenia, zachowywały one dłużej sprawność fizyczną i psychiczną niż zwierzęta pozostające na zwykłej diecie.
5. Zdrowe słodycze - wspomagają utratę wagi ciała
Czy istnieją zdrowe słodycze? Absolutnie tak. Borówki mają słodki, łagodny smak oraz zwartą i przyjemną strukturę. Ich kształt oraz fakt, że nie plamią powoduje, że są to owoce stworzone do natychmiastowego i wygodnego spożycia. Można je łatwo podać niczym dropsy, cukierki czy inne mało zdrowe przekąski. Wiemy, że borówka jest owocem pomocnym w profilaktyce i leczeniu chorób cywilizacyjnych m.in. takich jak nowotwory czy choroby układu krwionośnego. Rzadziej mówi się o dobroczynnym wpływie borówki na utrzymanie prawidłowej wagi ciała i wsparciu przy takich schorzeniach jak insulinooporność, czy cukrzyca typu II.
Naukowcy z Uniwersytetu Harvarda oraz Uniwersytetu Wschodniej Anglii odkryli, że owoce bogate w flawonoidy mogą pomóc nam utrzymać zdrową masę ciała, a nawet pomóc w zrzuceniu kilku kilogramów. Badania opublikowane w British Medical Journal, wykazały, że codzienne spożywanie 80g owoców o wysokiej zawartości flawonoidów - takich jak borówki, jagody, czereśnie, truskawki - może nie tylko znacznie poprawić nasze zdrowie, ale także pomóc utrzymać prawidłową masę ciała.
W badaniu naukowcy przeanalizowali dane zbierane przez 24 lata od 124 086 osób. Badacze zajęli się trzema konkretnymi grupami: pierwsza składała się z kobiet, które na początku badania miały średnią wieku 36, druga dotyczyła kobiet z wiekiem początkowym 48 lat, a trzecia badała mężczyzn w wieku 47 lat.
W badaniu naukowcy przeanalizowali dane zbierane przez 24 lata od 124 086 osób. Badacze zajęli się trzema konkretnymi grupami: pierwsza składała się z kobiet, które na początku badania miały średnią wieku 36, druga dotyczyła kobiet z wiekiem początkowym 48 lat, a trzecia badała mężczyzn w wieku 47 lat.
Naukowcy stwierdzili, że codzienne spożywanie niewielkich porcji owoców bogatych w flawonoidy było związane z utrzymaniem prawidłowej masy ciała, a czasami nawet z jej spadkiem.
Większość dorosłych przybiera na wadze z wiekiem, a nawet niewielki wzrost masy ciała może mieć znaczny wpływ na ryzyko wysokiego ciśnienia krwi, rozwoju chorób serca, raka lub cukrzycy - dlatego potrzebne są strategie pomagające utrzymać prawidłową masę ciała w średnim wieku
powiedziała Aedin Cassidy, profesor Szkoły Medycznej w Norwich w UEA.
Problem otyłości nie dotyczy tylko osób w wieku dojrzałym. Wzrost występowania nadwagi i otyłości wśród dzieci i młodzieży jest na tyle znaczący, że coraz częściej jest określany jako epidemia. Najczęstszą jej przyczyną jest nieprawidłowa dieta i brak ruchu. Wszyscy znamy dziecięce zamiłowanie do słodyczy i wszyscy wiemy, jak trudno odmówić dzieciom przywileju spożywania słodkości. W tej sytuacji z pomocą przychodzi borówka, która jest słodka i pyszna, a jednocześnie nie tylko nie tuczy, ale wręcz pomaga w utrzymaniu prawidłowej wagi ciała.
Naukowcy z pod przewodnictwem Shiwani Moghe z Texas Woman’s University przeprowadzili badanie w celu stwierdzenia, czy borówki mają wpływ na utratę masy ciała.
„Moim celem było sprawdzenie, czy obecne w borówkach polifenole mogą hamować otyłość na poziomie molekularnym” – tłumaczy Moghe.
Badania wykonano na tkance pobranej od myszy. Jak wskazują wyniki, polifenole hamują różnicowanie komórek tanki tłuszczowej w sposób zależny od dawki. Poziom lipidów w tkance kontrolnej był znacząco wyższy niż w tkance, którą poddano działaniu trzech dawek polifenoli z borówek. Najwyższe badane stężenie polifenoli w porównaniu do grupy kontrolnej zmniejszało poziom lipidów aż o 73 proc., najniższe – o 27 proc.
Włączenie do dziecięcego jadłospisu owoców wytworzyć może u maluchów zdrowe nawyki żywieniowe. Ale najważniejsze jest to, że namawianie dzieci do jedzenia borówek może złamać schemat myślenia, że coś dobrego i słodkiego zawsze musi być niezdrowe. Spożywanie owoców zamiast standardowych słodyczy, nie tylko przyczyni się do zachowania prawidłowej wagi ciała, ale przede wszystkim będzie stanowiło doskonałą profilaktykę chorób cywilizacyjnych, takich jak wysokie ciśnienie, miażdżyca, insulinoporność, cukrzyca typu II czy nowotwory.
Jest to bezcenny kapitał, który możemy przekazać swoim dzieciom, kapitał który w przyszłości zaprocentuje dobrym zdrowiem. Dobroczynny wpływ borówek ma jeszcze jeden cenny aspekt, a mianowicie dowiedziono, że flawonoidy zapobiegają spadkom nastroju i depresji. Naukowcy z University of Reading pod przewodnictwem profesor Claire Williams przeprowadzili badania na grupie 21 osób w wieku od 18 -25 lat, którym podawano sok z borówek lub placebo. W badaniu stwierdzono, że młodzież pijąca sok z borówek odnotowała poprawę nastroju już po dwóch godzinach od spożycia pierwszej dawki. Warto pamiętać, że borówki działają w ten sposób także u osób dorosłych i starszych. Według badań, podawanie soku z borówek pomogło również kobietom cierpiącym na depresję poporodową. Ta sama profesor w innym badaniu przeprowadzonym na grupie dzieci w wieku 7-10 lat wykazała, że podawanie borówek poprawia szybkość i dokładność reakcji podczas zadań testowych. Badanie metodą podwójnie ślepej próby wykazało, że dzieci, które spożywały napój bogaty w flawonoidy, miały o 9% krótsze czasy reakcji w teście, bez jakiegokolwiek negatywnego wpływu na dokładność odpowiedzi.
Lato z borówkami tuż, tuż - korzystajmy zatem z całego dobrodziejstwa tych owoców. Będzie pysznie, zdrowo i słodko!
6. Zapobiegają cukrzycy
Dotychczasowe badania wskazują też na skuteczność spożywania owoców borówki w prewencji kolejnej choroby cywilizacyjnej jaką jest cukrzyca typu 2. W British Medical Journal opublikowano badania, których celem było sprawdzenie, czy owoce albo soki owocowe mogą zmniejszać lub zwiększać ryzyko rozwoju cukrzycy typu 2.
Do uczestników badania, które odbyło się w USA wysyłano co 4 lata ankiety, w których pytano o 10 rodzajów owoców, takich jak: winogrona, brzoskwinie, śliwki, morele, banany, melony kantalupa, jabłka, gruszki, pomarańcze, grejpfruty, truskawki, borówki amerykańskie, rodzynki oraz śliwki suszone. Ankieta dotyczyła też spożywania soków: jabłkowego, pomarańczowego, grejpfrutowego i innych. Z badania wyciągnięto następujące wnioski:
Ryzyko rozwoju cukrzycy typu 2 zależało od rodzaju spożywanych owoców. Spożywanie tygodniowo 3 porcji borówek, jabłek lub winogron istotnie zmniejszało ryzyko rozwoju cukrzycy typu 2.
Z kolei wyższe spożycie soków owocowych wiązało się z większym rozwojem cukrzycy typu 2.
Zastąpienie 3 porcji soku owocowego na tydzień owocami w takiej samej ilości powodowało zmniejszenie ryzyka rozwoju cukrzycy o 7%. W odniesieniu do poszczególnych owoców, przy zastąpieniu soku z borówek amerykańskich całymi owocami borówki ryzyko to zmniejszało się o 33%, soku z winogron i rodzynek całymi winogronami i rodzynkami o 19%, a z soku suszonych śliwek całymi suszonymi śliwkami o 18%.
7. Regenerują wzrok
Borówka stosowana jest pomocniczo w leczeniu zaćmy i zwyrodnienia plamki żółtej.
Wyciąg z borówki pomaga siatkówce sprawniej przystosowywać się do zmiennego naświetlenia. Przyspiesza regenerację purpury wzrokowej, co przekłada się na lepsze widzenie po zmroku. Borówka jest stosowana w leczeniu ślepoty nocnej oraz osłabieniu wzroku związanego z nadwrażliwością na światło. Wzmacnia naczynia włosowate w oku, dzięki czemu jest ono lepiej odżywione i ukrwione. Chroni to przed takimi schorzeniami oka jak zwyrodnienie siatkówki, zwyrodnieniem plamki żółtej oraz zaćmy, które w podeszłym wieku są głównymi przyczynami ślepoty. Badanie przeprowadzone na 50-ciu osobach ze stwierdzoną zaćmą starczą, którym podawano wyciąg z borówki i witaminę E wykazało, iż u dużej części uczestników postępy choroby spowolniły. Borówki wzmacniają kolagen, a co za tym idzie wszystkie tkanki łączne. Jest to ważna cecha dla osób zagrożonych jaskrą, wynikającą z wysokiego ciśnienia śródgałkowego.
Wyciąg z borówki pomaga siatkówce sprawniej przystosowywać się do zmiennego naświetlenia. Przyspiesza regenerację purpury wzrokowej, co przekłada się na lepsze widzenie po zmroku. Borówka jest stosowana w leczeniu ślepoty nocnej oraz osłabieniu wzroku związanego z nadwrażliwością na światło. Wzmacnia naczynia włosowate w oku, dzięki czemu jest ono lepiej odżywione i ukrwione. Chroni to przed takimi schorzeniami oka jak zwyrodnienie siatkówki, zwyrodnieniem plamki żółtej oraz zaćmy, które w podeszłym wieku są głównymi przyczynami ślepoty. Badanie przeprowadzone na 50-ciu osobach ze stwierdzoną zaćmą starczą, którym podawano wyciąg z borówki i witaminę E wykazało, iż u dużej części uczestników postępy choroby spowolniły. Borówki wzmacniają kolagen, a co za tym idzie wszystkie tkanki łączne. Jest to ważna cecha dla osób zagrożonych jaskrą, wynikającą z wysokiego ciśnienia śródgałkowego.
Zbawienne działanie tego owocu na wzrok znane jest od dawna. Podczas II Wojny światowej borówki były obowiązkowym elementem diety pilotów RAF-u, którym pomagać miały w lepszym widzeniu, szczególnie w nocy. Dzisiejsze badania potwierdzają, że nie było to działanie magiczne, tylko – jak się okazało – w pełni uzasadnione wsparcie.
Dziś zalecane są kierowcom i osobom pracującym przy komputerze, ale tak naprawdę każdy nas korzystający z takich sprzętów jak smartfon, tablet, komputer, telewizor itp. w trosce o swój wzrok powinien zadbać o włączenie do diety borówek.
8. Wspierają układ moczowy, zapobiegają infekcjom dróg moczowych
W owocach borówki znajdują się również związki nazywane proantycyjanidami, które dobroczynnie działają na układ moczowy człowieka. Zapobiegają infekcjom dróg moczowych, ponieważ uniemożliwiają bakteriom przyleganie do ścian przewodów moczowych i pęcherza.
9. Pomagają przy zatruciach trawiennych
Borówki spowalniają ruchy robaczkowe jelit, działają hamująco na rozwolnienie i normalizują pracę układu trawiennego. Mogą być użyteczne podczas grypy jelitowej z powodu swoich naturalnych właściwości przeciwbiegunkowych. Garbniki wchodzące w skład borówek mają działanie przeciwbakteryjne i niszczą szkodliwe szczepy bakterii E Coli. Dzięki znacznej zawartości przeciwutleniaczy (antyoksydantów) wspomagają odporność i zapobiegają infekcjom.
10. Odmładzają i poprawiają wygląd skóry
Borówki są często nazywane eliksirem młodości, ponieważ w znakomity sposób usuwają nadmiar wolnych rodników, przyspieszają regenerację zniszczonych komórek nerwowych oraz pobudzają proces powstawania nowych. W ten sposób opóźnione zostają procesy starzenia, powstawania zmarszczek, a cera staje się ładniejsza, wygląda pięknie i zdrowo. Owoce borówki przydatne są również przy leczeniu infekcji skórnych.
Szerokie spektrum witamin, minerałów i różnego typu związków aktywnych wpływa na regenerację, a także pozwala przywrócić naturalną równowagę hormonalną, m.in. przeciwdziałając powstawaniu trądziku. Dzięki tym właściwościom owoce te są doskonałym domowym środkiem na trądzik, a także mogą być wykorzystywane w wielu metodach pielęgnacji urody. Ponadto borówki zawierają cenny resweratrol który jak udowodniono działa korzystnie na zmniejszenie szkód wywołanych nadmiernym promieniowaniem słonecznym, a także może delikatnie przyciemnić odcień cery. Dodatkowo alfa-hydroksykwasy, witamina PP, beta-karoten i witamina C mają zbawienny wpływ na skórę, która była wystawiona na wieloletnie działanie promieni słonecznych. Działanie tych składników powoduje zwolnienie procesów starzenia się skóry, zmniejszenie ryzyka raka skóry oraz regenerację skóry.
Jagody znalazły szerokie zastosowanie w kosmetyce do produkcji kosmetyków nawilżających i odżywiających skórę. Preparaty zawierające wyciąg z borówek uszczelniają naczynia krwionośne, mają działanie przeciwstarzeniowe, przeciwzapalne, ściągające, przeciwbakteryjne oraz nawilżające i zmiękczające skórę.
Surowe czy przetworzone?
Największą wartość odżywczą i smakową mają oczywiście owoce spożywane na surowo. Borówka odporna jest na niskie temperatury, można więc ją z powodzeniem mrozić. Odmrożone owoce zachowują swoje walory smakowe i większość składników odżywczych. Suszone owoce borówki zachowują 80 proc. swojej wartości. Poddane działaniu wysokich temperatur, np. gotowaniu, tracą część wartości odżywczych dlatego warto spożywać je na surowo, w sezonie, kiedy są dostępne w każdym sklepie i na straganie.
Opracowanie sfinansowano ze środków Funduszu Promocji Owoców i Warzyw w ramach realizacji przez Krajowy Związek Grup Producentów Owoców i Warzyw kampanii „Lato z borówkami”.
Źródła:
Właściwości antyoksydacyjne owoców i warzyw, Agata Wawrzyniak, Monika Krotki, Beata Stoparczyk Katedra Żywienia Człowieka SGGW, Wydział Nauk o Żywieniu Człowieka i Konsumpcji Zakład Oceny Żywienia, SGGW. Kierownik Katedry: prof. dr hab. Anna Gronowska-Senger. Borgis - Medycyna Rodzinna 1/2011, s. 19-23
Ball S: Antyoksydanty w medycynie i życiu człowieka. Oficyna Wyd. Medyk, Warszawa 2001.
Katsube N, Iwashita K, Tsushida T et al.: Induction of apoptosis in cancer cells by blueberry and the anthocyanins J [?] Agric Food Chem 2003; 51, 68-75.
Grajek W: Rola przeciwutleniaczy w zmniejszaniu ryzyka wystąpienia nowotworów i chorób układu krążenia. Żywność. Nauka. Technologia. Jakość 2004; 1 (38), 3-11
Fruit consumption and risk type 2 diabetes: results from three prospective longitudinal cohort studies. BMJ 2013; 347
Federation of American Societies for Experimental Biology. "Blueberries may inhibit development of fat cells." ScienceDaily. ScienceDaily, 11 April 2011.
Effect of Blueberry Polyphenols on 3T3-F442A Preadipocyte Differentiation Shiwani S. Moghe, Shanil Juma, Victorine Imrhan, and Parakat Vijayagopal Department of Nutrition and Food Sciences, Texas Woman’s University, Denton, Texas, USA.
Claire Williams, Adrian Whyte, and Graham Schafer (2017), 'The effect of cognitive demand on performance of an executive function task following wild blueberry supplementation in 7 to 10 years old children'. Food Funct. DOI: 1039/c7fo00832e.
Johnson SA, Figueroa A, Navaei N, Wong A, Kalfon R, Ormsbee LT, Feresin RG, Elam ML, Hooshmand S, Payton ME, Arjmandi BH. Daily blueberry consumption improves blood pressure and arterial stiffness in postmenopausal women with pre- and stage 1-hypertension: a randomized, double-blind, placebo-controlled clinical trial. Journal of the Academy of Nutrition and Dietetics. 2015 Mar;115(3):369-77. PMID: 25578927.
Johnson SA, Navaei N, Arjmandi BH. Blueberries: an emerging functional food for cardiovascular health. SCAN’s Pulse, Academy of Nutrition and Dietetics, 34(4), October 2015.
Kristoffer T. Davidson, Ziwen Zhu, Qian Bai, Huaping Xiao, Mark R. Wakefield, Yujiang Fang. Blueberry as a Potential Radiosensitizer for Treating Cervical Cancer. Pathology & Oncology Research, 2017; DOI: 1007/s12253-017-0319-y.
Cassidy, A., Bertoia, M., Chiuve, S., Flint, A., Forman, J., Rimm, E.B.(2016) Habitual intake of anthocyanins and flavanones and risk of cardiovascular disease in men, In Americam Journal of Clinical Nutrition, 104 (3). Pp. 587-594
Bowtell JL, Aboo-Bakkar Z, Conway ME, Adlam AR, Fulford J. “Enhanced task-related brain activation and resting perfusion in healthy older adults after chronic blueberry supplementation”, Appl Physiol Nutr Metab. 2017 Jul; 42(7):773-779. doi: 10.1139/apnm-2016-0550. Epub 2017 Mar 1.